Liệt nửa người – hậu quả của chấn thương sọ não là hiện tượng một bên cơ thể bị suy giảm chức năng hoạt động do các tổn thương ở vùng não tương ứng gây ra. Đây là một trong những di chứng nguy hiểm và nặng nề, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh. Vậy nguyên nhân liệt nửa người trong chấn thương sọ não là gì?
1. Chấn thương sọ não gây liệt nửa người
Chấn thương sọ não là tình trạng mà người bệnh bị sang chấn vào đầu gây tổn thương hộp sọ và các cấu trúc khác bên trong hộp sọ. Đây là nguyên nhân gây tử vong cao và để lại nhiều di chứng nặng nề cho người bệnh, đặc biệt là di chứng liệt nửa người.
Liệt nửa người là tình trạng suy giảm hoặc mất vận động hữu ý một tay, một chân cùng bên do tổn thương kèm hoặc không kèm liệt một hay nhiều dây thần kinh sọ não cùng hoặc khác bên với bên liệt tay chân.
Liệt nửa người do chấn thương sọ não là một trong những triệu chứng của rối loạn vận động. Người bệnh có thể bị liệt phần cơ thể bên phải hoặc bên trái, phụ thuộc vào vùng não bị tổn thương. Cụ thể, nếu não trái bị tổn thương thì người bệnh thường có nguy cơ bị liệt bên thân phải và ngược lại. Trong một số trường hợp, nửa bên cơ thể bị liệt của người bệnh có thể vẫn cử động được nhưng thiếu sự linh hoạt, trường hợp khác người bệnh có thể hoàn toàn không cử động được phần thân bị liệt.
Bệnh nhân bị liệt nửa người do chấn thương sọ não gần như mất đi hoàn toàn khả năng vận động, cơ thể trở nên rất yếu ớt. Người bệnh khó khăn hoặc không thể trở mình, xoay, lăn người trên giường hoặc các hoạt động khác như ngồi, ăn uống, vệ sinh,… mà chỉ có thể nằm bất động và cần tới sự trợ giúp của mọi người xung quanh.
2. Nguyên nhân liệt nửa người trong chấn thương sọ não
Chấn thương sọ não xảy ra do tai nạn giao thông, tai nạn lao động, va đập mạnh ở vùng đầu,… Khi đó, sọ não bị vỡ, tác động gây chèn ép, tổn thương đến não bộ hoặc các chấn động não khiến các dây thần kinh bị đứt. Những thương tổn não đó gây ra di chứng liệt nửa người.
3. Biểu hiện liệt nửa người trong chấn thương sọ não
3.1. Khi bệnh nhân tỉnh táo
Liệt mềm:
- Làm giảm hoặc mất vận động một chân và một tay cùng bên
- Méo miệng, khó giao tiếp, khó nuốt
- Có thể liệt nửa mặt trung ương cùng bên với tay chân bị liệt hoặc cũng có thể liệt mặt ngoại biên khác bên
- Xuất hiện tình trạng trương lực cơ giảm bên chân, tay bị liệt
- Có thể xuất hiện tình trạng rối loạn cảm giác nửa người bên liệt
- Dáng đi lê: Tay bên liệt buông lỏng, chân quét đất
- Khi người bệnh nằm, bàn chân bên liệt đổ ra ngoài
Liệt cứng:
- Cơ lực bên liệt bị giảm hoặc mất
- Méo miệng, khó giao tiếp, khó nuốt
- Tăng trương lực cơ bên liệt dẫn đến tình trạng co cứng gấp chi trên, các ngón tay khác nắm chặt ngón cái còn chi dưới co cứng duỗi, khi đi dáng hình vòng kiềng
3.2. Khi người bệnh bị hôn mê
- Bàn chân bị liệt đổ ra ngoài
- Có thể quay đầu, mắt về bên chân tay bị liệt hoặc đối diện với bên bị liệt
- Kích thích đau ở cả hai bên thì bên liệt hầu như không phản ứng hoặc phản ứng yếu hơn so với bên không liệt
4. Điều trị liệt nửa người trong chấn thương sọ não
Người bị liệt nửa người do chấn thương sọ não nếu được điều trị sớm và đúng cách có thể phục hồi tốt và sớm trở lại với cuộc sống bình thường. Một số biện pháp khoa học thường được áp dụng hiện nay như: Phẫu thuật ngoại khoa, điều trị nội khoa và tập luyện phục hồi chức năng
4.1. Điều trị nội khoa
Là biện pháp thường được sử dụng trong quá trình khắc phục bệnh lý, người bệnh được bác sĩ xét nghiệm và chẩn đoán chính xác tình trạng cũng như mức độ nặng nhẹ của bệnh trước khi tiến hành điều trị.
Thông thường, người bị liệt nửa người do chấn thương sọ não được chỉ định sử dụng một số loại thuốc như: Nootropyl, ginkgo biloba, gliatilin, cerebrolysin, gliatilin,…
4.2. Phẫu thuật ngoại khoa
Trong một số trường hợp, khi người bệnh bị tổn thương não bộ cần phải được phẫu thuật hộp sọ để loại bỏ đi các khối máu tụ, khối u,… gây chèn ép não. Tuy nhiên, đây là các ca phẫu thuật khó và phức tạp, cần được thực hiện bởi các bác sĩ có chuyên môn giỏi. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần được đưa đến và điều trị ở các bệnh viện lớn và uy tín, các chuyên khoa thần kinh để được hội chẩn, điều trị và phẫu thuật khi cần thiết.
4.3. Tập luyện phục hồi chức năng
Là một phương pháp hiệu quả để khắc phục những khiếm khuyết liên quan đến khả năng vận động của người bệnh. Thông thường, trong vòng 6 tháng đầu sau khi người bệnh có dấu hiệu khởi phát bệnh, là khoảng thời gian luyện tập phục hồi giúp mang lại hiệu quả tốt nhất.
Người bị liệt nửa người do chấn thương sọ não có thể thực hiện các bài tập ở các cơ sở trị liệu phục hồi chức năng cùng với các chuyên viên và các loại dụng cụ hỗ trợ hiện đại từ 3 đến 6 tháng đầu. Sau đó, bệnh nhân có thể tập luyện ở nhà cùng với sự trợ giúp của người thân và gia đình theo sự hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
4.4. Thực hiện chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh
Người bị liệt nửa người do chấn thương sọ não cần phải được cung cấp đủ và cân bằng giữa các chất béo, protein và carbohydrate. Người bệnh nên ăn những món ăn ở dạng lỏng, mềm, dễ dàng hấp thụ và tiêu hóa. Một số loại thực phẩm tốt cho người bị liệt do chấn thương sọ não như: Rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu chất xơ, cá. Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần hạn chế ăn muối, các chất béo và các chất kích thích.
Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên sẽ giúp cho người đọc hiểu rõ được nguyên nhân liệt nửa người trong chấn thương sọ não để từ đó có thể thực hiện các biện pháp điều trị an toàn, hiệu quả, sớm giúp cho người bệnh trở lại trạng thái bình thường trong cuộc sống.
